Blogger Widgets
Тунгаан бодоогүй юуханд ч гэсэн
Туйлын дүгнэлт битгий хий
Тусдаа өөрөө толгойтойн учир
Тулгарсан юманд сүүлд нь дугар. (Р.Чойном)

Search This Blog

Tuesday, November 29, 2011

Ум мүни мүни маха миеэ суха

Хүн бүхэн зөвхөн жаргалыг хүсдэг.
Харин хүссэндээ хүрдэг нь тун цөөн ажээ.
«Ум мүни мүни маха миеэ суха» Бурхан багшийн зүрхэн тарни.
Орчуулбал: «Жолоодохуй жолоодохуй. Сэтгэл болоод зүрхээ аугаа их жолоодохуй» гэсэн үг юм. Тэгэхээр чи өөрийгөө зөв зүгт чиглүүлж, зөв жолоодож чадвал ховор олдох боломжоо илүү ашиглаж чадна.
Хэн цаг заваа өөрийн болон өрөөлийн төлөө зөв зохицуулж чадна тэр хүн хүссэндээ хүрч чадна гэсэн сургаал юм.
Тиймээс үүнийг ямагт санаж хичээх хэрэгтэй.
Мөн аливааг хийхдээ эрэмбэ дараалал, дэг жаяг, зэрэг болон бусад онцлогийг   ягштал   мөрдөх   хэрэгтэйг   хэлж сургасан байна.
Судалж суралцахаас эхлээд эрэмбэ дараагаар өөд өгсөж, гишгүүр дамжих мэт алхам алхмаар зоръсондоо хүрэх ёстойг анхааруулсан байна.

Sunday, November 27, 2011

Wednesday, November 23, 2011

Цэг

Зөндөө их хийх зүйл байхад 30 минут гаран нэг зүйл дээр тогтолоо.
Хэнд ч хэрэггүй юм шиг хэрнээ олон сонин зүйл толгойд бодогдууллаа. Цав цагаан цаасан дээр улаан цэг. Тэр улаан цэгнүүдийг тойрсон хар зураасууд. Зураасыг улаан цэгээ тойруулаад давхарлаад зураал байлаа зураал байлаа. Дээр дурдсан хугацаанд зурлаа. Би уран зурагчин юм аа.
Миний зурсан зураг надад таалагдлаа.
Р.Чойномын шүлгэнд
...."Залуу явахад дэлхий бага би том байж
     Захад нь өтөллөө, туулж барсангүй
     Явах ёстой замаа урагшаа харсан чинь
     Яасан урт юм бэ
     Яваад ирсэн замаа эргээд харсан чинь
     Ямар богинохон юм бэ" гэсэн байдийн. Тэр санаанд ороод.....
Гол нь би өөрөө. Тэгээд тойруулсан олон зураас нь миний үйл. Үйлдээд өнгөрсөн нь.
Намайг тойрсон олон судлууд улам томроод. Гол нь их шигүү, зах нь их сийрэг байхийн.....
Хүний амьдралд ийм олон давтагдсан, давтагдаагүй, шинэ, хуучин үйл явдалууд ар араасаа ундараад л...
Тэр бүгдийг энэ судлуудтай харьцуулаад төсөөлсөн чинь голын хэсэг нь их шигүү хар. Од мэт гялтаганах.....
Тэнгэрийн од ч юм шиг, хар нүх ч юм шиг....

Friday, November 18, 2011

Би бол эсэргүүцэгч...

     Хэн нэгэн, ямар нэг хүмүүс шинэ санаа, шинэ зүйл, шинэ үйл ажиллагаа эхлэхдээ надаас тодорхой хэмжээний асуултуудад чухам миний ямар бодолтой байгааг минь мэдэхийг хүсдэг.
Би тэднийг унтараадаг. Гомдоодог. Шоолдог. Хэрэггүй зүйл гэж ойлгуулахыг оролддог.
     Тэд өөрсдөө л асуусан. Би бодлоо л хэлсэн. Тэрэнд гомдох зүйл байхгүй. Би надаас асуугаач гэж хэлээгүй.
     Хэрэв өөрийнхөө бодлыг сайшаалгаж, эсвэл магтуулж, надаас урмын үг сонсоно гэж байгаа бол дэмий бодол биз дээ. Би яаж ийгээл сул тал, хэрэггүй зүйлийг нь олж хардаг. Тэд бас л гомддог, шантардаг, бас ухардаг.
Тэд үүндээ өөрсдөө л буруутай. Надад өөлөх, муулах, унтараах боломж олгодог. Тэд өөрсдөө л буруутай.
     Харин тэд намайг муулчлаа гэж түрүүлж боддог. Би харин хийх гэж буй зүйлийг нь муулаад байхад түүнийгээ сайжруулах талаар түрүүлж бодоосой л гэж хүсдэг.
Заримдаа шударга байх нь их муу талтай. Бүүр хэтэрхий шударга шулуун үнэн нь өөрөө амь насны ч үнэтэй байж болзошгүй. Болзошгүй гээд байхийн байхгүй. Угаасаа түүхэнд энэ тухай олон жишээ баримтууд байдаг.
Харин хааяа худал, худалч гэсэн зүйл чинь баяр баясгалан, аз жаргал, инээд хөөр, сайн сайхан бүхнийг ч өгч чадна тийм үү? Яг чиний хүссэнээр....

Thursday, November 17, 2011

Удирдлага....

     Өчигдөр орой 2006 онд бүтээгдсэн "Click" гэдэг киног ахин үзлээ. Өмнө нь үзэж байсан сэтгэгдэл арай өөр болчихож. Хүнд тохиолдсон олон үйл явдал, гаргасан шийдвэр бүгд тухайн зүйлийг хэрхэн яаж хүлээж авахад маш их нөлөөлдөг болохыг өөрийн биеэр мэдэрлээ.
     Нэг л тийм сонин.....


Wednesday, November 16, 2011

Turmandah - Zuudnii shuvuu shig busgui /with lyric/

by Hunsanaa 



Төрмандах - Зүүдний шувуу шиг бүсгүй


үг:Н.Батжаргал ая:Б.Баасанхүү


Хайралсан шиг хайралваа ай хөөрхий
Хайрандаа уусаад хайсан биш үү дээ хө
Цолмон тэнгэртээ хоносон шөнүүдээ
Цонхон доор чинь дуулж л хонолоодоо
Дуу дууны эгшгийг ээ 
Дутуу орхиж болошгүйеэ хө
Дусал нулимс шиг бүсгүй нь ээ
Дуулж л дуудаад ирсэнгүй дээ хө

Monday, November 14, 2011

Нар гийлээ....

Зиак.
Цаадах чинь нэг хэдэн юм хийж үзнэ, эхлүүлнэ этр гээл хагас хугасхан нэр төдий юм хийчээл яваадээсэн чинь өнөөдөр яасан гээч?
Өнөөдөр гитартай боллоо шдэ би чинь одоо!!!
Гитартай болохдоо бүүр яасан гээч? Бэлгэнд авлаа шдээ бүүр... /бүүр инээд хүрээд байхийн/
Найз Гуталчин маань ч намайг бүүр башийлгалаа шоо. Найздаа тэнгэргүй их баярлаж байгаагаа үүгээр дуулгъя.
Та нар намайг ямар гитартай болсныг таадаа?
Цав цагаан өнгөтэй, улбар шар, хар хосолсон галны шивээстэй, 7 утастай, өсгөгчтэй, бөмбөр болон бусад хөгжимийн 64 янзын такттай, хүрэн арьсан чимодантай, ард талдаа Гуталчин гээд графитаар бичцэн тийм рок гитар

Friday, November 11, 2011

Их санасан газар тэдэн шөнө нойргүй

Зиак найзуудаа зуун жилд тохиох зургаан нэгтэй өдрийн мэнд хүргье.
"Төсөөлөл" , "бодит байдал" 2 -ийг харьцуулснаа уншигч авхай таны мэлмийд өргөн барьж буй минь энэ бөлгөөө:
Найзыхаа төрсөн өдрөөр бэлэг өгсөн чинь найз чинь ингэж хүлээж авна хэмээн төсөөлнө:
гэвчиг үнэн хэрэгтээ 
Би юм иджаахдаа ингэж л харагддаг. Ммхм:

Өвөл бидэнд ямар ялгаатайгаар мэдрэгддэг вэ?

     Урт удаан хугацаанд ирэхгүй юм шиг байсан өвөл ингээл нэг л өглөө хүрээд ирнэ чинээ санасангүй. Яагаад ч юм өвөл болохгүй юм шиг. Эсүүл өмнөх жилүүдээс онц ялгаатай өвөл болох юм шиг..... 
Мэдкү ээ. Ямартай ч нэг арай өөр онцгой өвөл болох юм шиг санагдаад байхийн. Яг хүүхэд байхад болдог байсан өвөл шиг. Хүүхэд байхад чаргаа аваад гулгана даа гээд цас орохыг хүлээгээд догдлоод байдагсан. Яг тэрэн шиг догдлоод байхийн. 
Цаг хугацаа өнгөрөөд бие өсч томрохын хирээр өвөл улам л хахирган болоод байсийм шиг байсан чинь тэр мэдрэмж хаашаа ч юм сарниад одчихсон байхийн. 
Нэг л, бушуухан болоосой гэсэн хүлээлт минь одоо л нэг биелэлээ олсон юм шиг бие сэтгэл хүртэл тайвшраад явчих шиг болчихийн.
Бяцхан байхад цас орохыг тэсэн ядан хүлээж байгаал нэг л өглөө цонхонд гэгээ татаад цав цагаан болчихсон байхад нь хичнээн их баярладаг байв аа. Бушуухан хувцасаа өмсөөд гадагш гараад хашаан дотороо хэн ч гишгиж амжаагүй байхад нь эмх цэгцтэй зураг шиг гоё, гутлын мөр гаргах гэж оролддог байж билээ. Гараа даарахыг ч үл тоон цас бөөрөнхийлж хааш нь ч хамаагүй шиднэ. Дээш нь цацаж байгаад амандаа оруулах гэж оролдоно. Дуучин Оюунбилэг эгчийн нэг цасны тухай дуу зурагтаар гардаг байсан юмдаг. Тэр клипэн дээр цасан дээр хэвтээд хөл гараа хөдөлгөхлээр эрвээхэй шиг дүрс гарч байгааг ажиглачихаад тэрийг дуурайх гэж оролдоно. Хоорондоо ноцолдоод унахад хүртэл аятайхан зөөлхөн унаж байгаа мэдрэмж төрнө. Хүсэн хүлээж байсан зүйл биелэлээ олоход хүн хэрхэн баярладаг билээ. Тэр мэдрэмж хүүхэд байхад цас орж өвөл боллоо гэх мөч болгонд мэдрэгддэг байж дээ. 
Үстэй захтай, эрээн судалтай, бүсэлхийгээрээ бүстэй зузаан Орос польто, сээгий малгай чихийг нь буулгаад өмсчихсөн. Эсгий гутал углачихсан. Хэ хэ. 
Би тэр эсгий гуталд яасан их дургүй байсан гээч. Өмсөж явахад нугалардаггүй байсан болохлээр /нугаларах л байсан байх л даа. Би тэгж дийлдэггүй байсан байх/ овгоноод, явахад аймар хүндрэлтэй байдаг байсийн. Гэхдээ гадаа цасан дээр тоглоно гэж бодоод баярлаад явахад гутландаа түүртэх бол асуудал биш. 
Шинэ цасны ар дээр үргэлж ямар амттай, ямар талсттай байгааг нь шалгаж үздэгсэн. Буурал аав ч билүү манайхны нэг нь л цасны ширхэг гоёмсог, тэгш хэмтэй бол сайхан өвөл болно гэж хэлж байсан санагдана.

Tuesday, November 8, 2011

Худгийн ус ундаргандаа
Хүний буян хэмжээндээ....

Monday, November 7, 2011

Оооо ёо ёо....

За нөгөө харцуул чинь бүтэн байвал бусад нь яахуу гэдэг үгийг өмсөж зүүжаагаа дээрээ л хэрэгжүүлээд явжийдаг улс /өөрийгөө бодоол бусдыг төлөөлүүлчлээ соори ми/. 
Өчдөр орой хальт гадуур гарахчаамаа аядаад. Дэлгүүр хоршоо оровш дээ. Надад хэрэгтэй юм юу байсан гэхээр ганц өвлийн куртик, гутал, ганц өмд, ганц цамц мамцхан. Хиа хиа хиа /дандаа ганцаар нь ярьдаг наас/
Амьдрах төсөл кинон дээр аав нь хүүдээ хэрэгтэй хэрэггүй зүйлсийн талаар сургаж байгаа хэсэг нь мангар хөөрхөн. "Миний хүү" чамд цүнх нэг л байхад болно. Энэ цүнхэндээ бүх юмаа хийгээд аваад явж болж байхад л цүнхний чинь хэрэгцээ гарч байгаа нь тэр. Олон цүнх авах ямар ч хэрэг байхгүй. Яагаад гэвэл чи хэрэгцээнийхээ цүнхтэй хүн шүү дээ эрт. 
Энэ яг надаа таарсан гэхиймуудаа. Бас нэг хошиг шог дээр ч билүү Аглуу эхнэр нь гой цамц авч өгсөн чинь "Цагаан сараар өмсөөл далд хийчий" гэж авдийн. Ха ха 
За тэр яахуу миний ярих гэсэн сэдэв биш. Мань чинь уул нь цалин пүнлүү гэгү авдаг гэж боддог байхгүй юу өөрийгөө. Өчдөр миний хөдөлмөрөө үнэлүүлж байгаа хэмжээ юу ч биш болсийн байна гэж ойлголоо. Уул нь вкус сайтайн байгаан. Гэгү куртик нүдэнд тусахлээр нь үний нь асуусан чинь худалдагч нь наана чинь бичээтэй байгаа чихшиг загнаа наачдиймдаа. Нүдний шил зүүсэн болохлээр л харалган дүндүк бачка гэж боддиймуу энэ гарууд. Эсүүл би худалдан авах сигментийх нь хүн биш гэж харагдсан байх оо зайлоол.

Sunday, November 6, 2011

Хамгийн эртний төрийн дуулал

Монгол түмний дунд эрт дээр үеэс уламжлан ирсэн <<Эртний сайхан>> гэдэг дууг Чингис хааны төрийн дуулал буюу Сүлд дуулал хэмээн ихэд хүндэлдэг байв.
     1936 онд алдарт дуучин Магсар хурцын Дугаржав уг дууг Монгол ардын уртын дууны түүвэрт оруулан хэвлэжээ.

ЭРТНИЙ САЙХАН
Эртний сайхан ерөөлөөр 
Энэ Монголын оронд нь
Эзэн Чингис хааныхаа
Язгуурын ээц бүрдвээ хөө
Тэнгэр мэт заяатай 
Тэгш таван оюунтай
Тэнүүн уужим зарлигтай
Тэнгэрийн минь үр сад билээ

Олон одны дундаас
Сарын гэрэл тодорхой
Олон хүмүүний дундаас
Яндар мэт чимэгтэй
Сүмбэр уулын оройгоос
Сүндэрлэж сацраад
Сүр жавхалан дэлгэрээд
Сүлд нь бат болтугай
Хамаг номын рашааныг 
Ханахуй чинээгээр хүртээд
Хаан эзэн Чингисийн өмнө
Хамаг бүгдээрээ жаргая.

Хамгийн сонин мөндөр

     Зун намарын цагт манай оронд мөндөр орох тохиолдол цөөнгүй. 1936 оны намар Хэнтий аймгийн Баян-Өндөр сумын нутаг Боомтын амнаас Сухайтын шил хүртэл 5-6 км урт, 400-500м өргөн зурвас газар <<Задын чулуу>> хэлбэрийн улаан мөсөн мөндөр оржээ. 
     Энэ бол маш ховор тохиолдох байгалийн үзэгдэл юм. Мөн 1960 оны долдугаар сард Сүхбаатар аймгийн Халзан сумын нутаг Баянбулагт том хомоолын чинээ мөндөр оржээ. 1965 оны долдугаар сарын дундуур Баян-Өлгий аймгийн Алтай сумын нутгаар гэнэт <<зуухны хөө шиг>> хар үүл гарч, газар тэнгэр ялгагдахгүй болж 30 гаруй км-ын тэргээгээс их дуу гаран удалгүй тэмээний хорголын чинээ их мөндөр оржээ. 

Хамгийн бохир амьтан

     Манай оронд хамгийн элбэг байдаг, хамгийн бохир амьтан бол Ялаа юм. 
     Манайд дэлгэрсэн ялаа нь дотроо улай сэгний овог, махны ялаа, зараа ялаа, бүдүүн хөлт, дүнгэнүүр, ногоон ялаа, эрээн далавчит гэх мэт олон овог байдаг. Түүнээс гэрийн хар ялаа нэг удаад 120-150 өндөг гаргадаг бөгөөд маш хурдан буюу 8-12 цагийн дараа өндөгнөөс өт, өтнөөс хүүхэлдэй болдог байна. Зуны дулаан улиралд гэрийн нэг хар ялаа 5-7 үе удам өгдөг. Өвөлжин нэг хар ялааны <<үр төл>>  (хэрэв нэг эмэгчин ялаа 120 өндөг өгдөг гэвэл) эрдэмтдийн тооцоолсноор 5,5 тэрбум (5500000000) болно. 

Thursday, November 3, 2011

БИЧИГ СОЁЛЫН ҮНЭТ ӨВ ДЭЭР ХЯТАД ХАНЗ СИЙЛЖЭЭ



Өмнөговь аймгийн Ханбогд сумын Жавхлант багийн нутагт орших Хүрдэт агуйгаас бичиг үсгийн түүх, соёлыг хадгалсан эртний дурсгал олсон ч хадан дээрх бичээсийг арилгаж, хятад ханз сийлсэн байсан тухай мэдээлэл бидэнд ирлээ. Дээрх мэдээлэл үнэн эсэхийг ШУА-ийн Түүхийн хүрээлэнгийн захирал С.Чулуунаас тодруулав.
-Өмнөговь аймгийн Ханбогд сумын нутгаас эртний түүх соёлын дурсгал болох уйгаржин монгол бичгээр шүлэг, тэмдэглэл сийлсэн агуй олсон гэсэн. Гэхдээ уйгаржин бичгийг баллаж, дээр нь ханз үсгээр үг сийлсэн байна гэж үнэн үү?

Tuesday, November 1, 2011

Монгол улсын үндсэн хууль

Тусгаар улсынхаа иргэн болохын хувьд бид 6 бүлэг 70 зүйлд хамаарах үндсэн хуулиа мэддэг, мөрддөг, баримталдаг байх ёстой тул энэ бичлэгээрээ дамжуулан хүргэж байна. Түгээнэ үү дэлгэрүүлнэ үү?

"Монголын ард түмэн бид:
            -улсынхаа тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдлыг бататган бэхжүүлж,
            -хүний эрх, эрх чөлөө, шударга ёс, үндэснийхээ эв нэгдлийг эрхэмлэн дээдэлж,
            -төрт ёс, түүх, соёлынхоо уламжлалыг нандигнан өвлөж,
            -хүн төрөлхтөний соёл иргэншлийн ололтыг хүндэтгэн үзэж,
            -эх орондоо хүмүүнлэг, иргэний ардчилсан нийгэм цогцлуулан хөгжүүлэхийг эрхэм зорилго болгоно. Үүний учир Монгол Улсын Үндсэн хуулийг даяар олноо зарлан тунхаглаж байна. "


Хүнийг байгаа нөөц бололцооноос нь илүү ихээр шахаж шаардвал юу болох вэ?

1. Хэн нэгэн чамд үлгэрлэж зөвлөөгүй, боломжуудыг нь таниулаагүй хэрнээ "Онц" сурах ёстой гэсэн ганцхан үгээр шахалт үзүүлбэл чи яахуу?

2. Хэн нэгэн чамд эцсийн үр дүнг нь өөрөө ч мэдэхгүй хэрнээ "Програмист" мэргэжилтэй бол гээд шаардаад байвал чи яахуу?

3. Орчин тойронд чинь юу байгааг үзүүлээгүй хэрнээ тэр дундаас сугараад "Мөнгөтэй хүн" болохгүй бол чи хүн биш гээд ойлгуулах гэж оролдоод байвал чи яахуу?

4. Өдрийн цайндаа аяга будаа аваад идчих мөнгөгүй хоосон сууж байхад чинь май гээд дэмнээгүй мөртлөө "Өөрийгөө болгох ёстой чи!" гээд загнаад байвал чи яахуу?

5. Эргэн тойрны хүмүүс чинь архичин, гуйлгачин, дээрэмчин, худалчууд. Тэд чамайг чангааж байхад "Битгий тоо" гээд хайхрахгүй мөртлөө эдэн шиг байж болохгүй гээд зүгээр л хий үглээд байвал чи яахуу?

6. Тоосго зөөхийг л чамд үзүүлчихээд "Дарга бол" гээд шахаад байвал чи яахуу?

7. Тоосго зөөж хэдэн бор юм олдогийг чинь мэдсээр харсаар байж машин "авч өг" гээд нэхээд байвал чи яахуу?

8. Асуудалд орчихоод амиа яаж гэж байтал чинь "зугаалаад явж" байгаам шиг загнаад байвал чи яахуу?

9. Чадахгүйг чинь мэдсээр байж чамаас илүү ихийг шаардаад байвал чи ер нь яах уу?