2 ЖИЛИЙН ДОТОР ХҮН ТӨРӨЛХТӨН ДЭЛХИЙН ДУЛААРЛЫН №1 ШАЛТГААН БОЛСОН МЕТАНЫ ХИЙГ БУУРУУЛЖ ЧАДАХГҮЙ БОЛ ЭНЭ ЭРИНИЙ ТӨГСГӨЛ ИРЖ БИД ДЭЛХИЙГЭЭ БАЙГАА МАТЕРИАЛЛАГ БАЙДЛААР НЬ АВРАХ ЯМАРЧ БОЛОМЖГҮЙ БОЛНО.
БАЙДАЛ ИНГЭТЛЭЭ ТУЛГАМДЧИХААД БАЙНА.
ДЭЛХИЙН АРД ТҮМЭН СЭРЭГТҮН. ЭХ ДЭЛХИЙГЭЭ АВРАГТҮН.
БИДЭНД ЭХ ДЭЛХИЙГЭЭ АВРАХАД ЭНЭ ӨДРӨӨС ХОЙШ
670 ГАРУЙХАН ХОНОГ ҮЛДСЭН .
ЭНЭ ХУГАЦАА ДУУСВАЛ БИД УЛААН ШУГАМАА ДАВЖ БУЦАХ ЭРГЭН НӨХӨН СЭРГЭЭХ ЯМАР Ч БОЛОМЖГҮЙ БОЛНО.
ХЭРЭВ ХҮН ТӨРӨЛХТӨН ДЭЛХИЙН ДУЛААРЛЫН №1 ШАЛТГААН БОЛСОН МЕТАНЫ ХИЙГ ОГЦОМ БУУРУУЛЖ МАЛ АЖ АХУЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮНЭЭС БҮРЭН ТАТГАЛЗАЖ ЧАДВАЛ БИДЭНД 90 ХОНОГ ХАНГАЛТТАЙ ДЭЛХИЙ ӨӨРИЙГӨӨ ЭРГЭН НӨХӨН СЭРГЭЭНЭ.
ХОЙД ТУЙЛЫН МӨС 2012 ЗУН ГЭХЭД ЗУНЫ ЦАГТАА БҮРЭН ХАЙЛЖ ДУУСАН ДАЛАЙН ДООР 250 САЯ ЖИЛ ДАРАГДСАН АСАР ИХ, ХЭДЭН ТРИЛЛИОН ТОНН ХИЙ АГААРТ ДЭГДЭН ГАРЧ БҮХ АМЬД ОРГАНИЗМЫГ УСТГАХАД ХАНГАЛТТАЙ ГАМШГИЙГ ДЭЛХИЙД АВЧИРНА.
Яг энэ сүйрэл дэлхий дээр 250 сая жилийн өмнө болжээ. Түүх давтагдах нь.....................
ЭНЭ ГАМШГИЙН ЭХЛЭЛИЙГ ТА БҮХЭН ХАРЖ БАЙНА ДЭЛХИЙ ДАХИНД ТОХИОЛДОЖ БУЙ ЭНЭ ИХ БАЙГАЛИЙН ГАМШИГ ЭНЭ БОЛ ЗӨВХӨН ЭХЛЭЛ..............!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
ХОЙД ТУЙЛЫН ТӨС БҮРЭН ХАЙЛАХАД ДАЛАЙН УСНЫ ТҮВШИН 7 М ЭЭР НЭМЭГДЭНЭ.
ДАЛАЙН ЭРГИЙН ОРНУУДЫН ХЭДЭН ЗУУН САЙ ДҮРВЭГСЭД ЭХ ГАЗРЫГ БАРААДАН ДҮРВЭНЭ.
ТЭД ХААЧИХ ВЭ .....
НЭГ ӨДӨР ТАНЫГ СЭРЭХЭД 2 САЯ ДҮРВЭГСЭД МОНГОЛД ОРООД ИРВЭЛ БИД БИЕ БИЕНЭЭ ОЛЖ ХАРАХ УУУУ?????/
Та яг одоо энэ дэлхий дээрээ энх саруул цаашид амьдрахыг хүсэж байгаа бол өөрчлөгдөх хэрэгтэй.
Өөрчлөлтийг тавган дээрээсээ эхэл.
Та дэлхийгээ аварч үлдэн өөрөө дэлхий дээрээ амьдрах уу, эсвэл одоогийн хоолоо идсээр дэлхийтэйгээ дуусах уу гэсэн сонголтыг хийх цагт бид амьдарч байна.
Хэн ч таваг хоол, зүсэм махнаас дэлхийгээ амьд явах алтан хормоо солихгүй гэдэгт итгэж байна.
BE VEG GO GREEN TO SAVE THE PLANET,
Энэ бүхэнд та итгэхгүй бол доорх судалгааны тайланг үзнэ үү. Энэ бол шууд орчуулга. Юуг ч засаагүй байгаа мэдээлллийг Англи хэлнээс Монгол хэл рүү хөрвүүлсэн мэдээлэл шүү мэдэх хүн бүхэнд дамжуулаарай.
НҮБ ИЙН ТАЙЛАНГ СУДАЛГААНЫ ТАЙЛАНГААС :
ДЭЛХИЙ ДУЛААРЛЫН АСУУДЛУУД, ДЭЛХИЙ НИЙТЭД НҮҮРЛЭЭД БАЙГАА БАЙГАЛЬ ЭКОЛОГИЙН СҮЙРЭЛ ДОРОЙТЛЫН УЧИР ШАЛТГААН
Хүн төрөлхтөн үүсэн бий болсон цагаасаа эхлэн амьд болон амьгүй байгалийн нөөц баялгыг өдөр тутмын амьдралдаа ашиглаж ирсэн ба байгаль дээр газрын гадарга болон газрын доор байгаа ашиглаж болох бүх баялгууд нь хоорондоо харилцан уялдаатай экологийн цогц систем гэдгийг умартан, зөвхөн баялгыг ихээр бий болгох бүтээх гэсэн хэт материаллаг онолд тулгуурлан хөгжиж иржээ. Үүний уршгаар 18 р зуунаас хойш өдгөө 21 р зууныг хүртэл 300 хан жилийн дотор хэдэн мянган жилээр унаган төрхөөрөө байж чадсан дэлхийн экологийн нөхцөл байдлыг эргэн сэргэх боломжгүйгээр доройтуулж чадсан байна.
Хүн төрөлхтөний хувьд хөгжил гэж яригдаж байгаа бүхэн нь цаанаа экологийн доройтол , байгалийн нөөцийн хомсдол, бохирдлыг бий болгож байгааг мэдсэн хэрнээ мэдээгүй мэт явсаар өдгөө асар их гамшгийг дагуулсан үзэгдлүүдийг хэдийн бий болжээ.
Хүний хэт ихэдсэн олон төрлийн хэрэгцээ шаардлага түүнийг хангахын тулд бий болгосон үйлдвэрлэл нь эргээд байгальдаа дайсан нь болж, эмзэг нарийн экологийн тогтоцыг эвдэн экологийн тэнцвэргүй байдлыг бий болгож хоорондоо гинжин хэлхээ мэт уялдаа холбоотой тогтоцуудыг эвдсэнээс болж байгалийн гамшиг, хязгаарлагдмал нөөцийн хомсдол, мөн хязгааргүй мэт сэтгэж байсан дэлхийн гол баялаг амьд бүхний эх үүсвэр болсон АГААР, УС, ХӨРС –ний бохирдлыг дээд хэмжээнд хүргэжээ.
Үүний жишээ баримтыг олон улсын нэрт эрдэмтэн судлаачдын хийсэн олон судалгааны материал, дүгнэлтүүдээс харж болно.
Хүн төрөлхтөн зугатах аргагүй үнэнтэй өдгөө нүүр тулж, унаган байгалиа оройтохоос өмнө хурдан эргэн нөхөн сэргээх хамгаалах, арга хэмжээ авах, өнөөгийн үйлдвэрлэл амьдралын хэв загварыг өөрчлөх, байгальдаа ээлтэй амьдрах талаар ярьж эхэллээ.
АШИГТ МАЛТМАЛЫН ХАР СҮҮДЭР
Хүн байгаль дээр байгаа бүхнийг өөрийн тансаг хэрэглээг хангахын тулд ашиглах гэж шунасаар ирсэн.
Байгалийн баялаг тэр дундаа газрын доорх баялгын хэт хэрэглээ үйлдвэрлэл нь байгаль экологийн тогтоцод нөхөж баршгүй хохирлыг учруулдгыг нотлох баримт жишээ олон.
Газрын доорх бүх үнэт метал, ашигт малтмалууд дэлхийн цардсын хөдөлгөөнд нөлөөлдөг хүчин зүйлсийн гол цөм ч байх талтай. Жишээ татахад төдийгүй, хүн төрөлхтөний асар ихээр хэрэглэж олборлож байгаа зөвхөн алтны тухайд авч үзэхэд газрын гагнаас гэж яригддаг нь хоосон яриа биш нь лавтай.
Алтыг асар ихээр олборлох болсноор газрын гагнаасыг эвдэж, дэлхийн цардсын хөдөлгөөнийг эрчимжүүлж газар үүнээс үүдсэн үүдсэн цунами болон бусад олон байгалийн гамшгууд тохиолдож байна.
Мөн ашигт малтмал газрын доорх баялаг нь хөрсний бүтцийг барьж хөрсөн доорх, амьд болон амьгүй биетүүдийн хоорондын экологийн шүтэлцээг хангаж байдаг.
Ийм ч учраас хүн төрөлхтөн өнөөдөр хэрэгцээ шаардлагыг хангахын тулд экологио устгах , эсвэл баялаг бүтээх гэсэн шунал хүслээсээ татгалзаж ирээдүйдээ зориулж экологио аварч үлдэх гэсэн 2 салаа замын дунд зогсож байна.
Байгаль экологийн тогтоцын уялдаа холбоо, харилцан шүтэлцээ нь хүний төсөөлөшгүй гайхамшигтай өөрөөгөө нөхөн сэргээх чадвартай бидэнд заяасан агуу их баялаг юм.
Агаар мандал, усан мандал, шим мандал нь хүний хүчин зүйлийн нөлөөллөөс үүссэн асар их бохирдлыг шингээж, саармагжуулж, цэвэрлэх чадвартай ч өдгөө бохирдлын хэмжээ даацаас хэт ихээр хэтрэн экологийн амьд болон амьгүй тогтоцыг эвдэж дахин сэргэх боломжгүй болгож байна.
Ийм ч учраас хүн төрөлхтөн өнөөдөр хөгжлийн өөр замыг сонгох ёстой.
Мөнх бус баялгыг бүтээхийн тулд экологио сүйтгэх биш, экологио хамгаалах нөхөн сэргээх зүй зохистой ашиглах боломжыг олгох тийм хөгжлийн концепци, чиг хандлагыг сонгох ёстой юм. Энэ бол байгаль экологид ээлтэй үйлдвэрлэлийг дэмжиж хөгжүүлж, нөхөн сэргээгдэх нөөц баялгыг ашиглах шинэ технологийг нэвтрүүлж өдөр тутмын амьдралын хэрэгцээгээ хангах шаардлага дээр үндэслэгдэнэ.
ДЭЛХИЙН ДУЛААРЛЫН УЧИР ШАЛТГААН ҮР ДАГАВАР
Дэлхийн дулаарлын учир шалтгаан нь цэвэр хүний хүчин зүйлээс үүдэлтэй ба хүний үйл ажиллагаагаар болсон үйлдвэрлэлийн бохирдлоос шалтгаалж агаар мандал, ан мандал хөрсөн бүрхэвчинд үүссэн бохирдлоос үүдэн эдгээрийн хэм нэмэгдэж үүнээс үүдэн экологийн доройтол нүүрлэж тэнцвэр алдагдаж байна.
Дэлхийн дулаарлын №1 шалтгаан нь дэлхийн агаар мандал дахь хүлэмжийн хий нэмэгдсэнээс болсон гэж НҮБ ийн тайланд дурьжээ.
1997 оны 12 р сард Япон улсын КИОТО д хийгдсэн дэлхийн үйлдвэржсэн, хөгжилтэй 37 орны хөгжилийн үндэс суурь болсон хүнд хөнгөн үйлдвэрлэлүүдийн сөрөг нөлөөнөөс үүдэн агаар мандалд ялгаруулж буй хүлэмжийн хийг бууруулснаар дэлхийн дулаарлыг зогсоох зорилготой протокол үйлдсэн ба дараахи хүлэмжийн хий нь дулаарлын гол шалтгаан болж байна гэж дүгнэсэн байна.
НҮБ ИЙН ДЭЛХИЙН ДУЛААРЛЫН УЧИР ШАЛТГААНЫ ТАЛААР ХИЙСЭН ТАЙЛАНГЫН ДҮГНЭЛТҮҮДЭЭС ДУРЬДВАЛ:
ХҮЛЭМЖИЙН ХИЙН ХЭТ ЯЛГАРАЛ ДЭЛХИЙН ДУЛААРЛЫН ГОЛ ШАЛТГААН ЮМ.
ХҮЛЭМЖИЙН ХИЙН ТӨРЛҮҮД ТЭДГЭЭРИЙГ ЯЛГАРУУЛДАГ ГОЛ ШАЛТГААНУУД :
МЕТАНЫ ХИЙ :
· Хүлэмжийн хийн ялгаралын 51%, дэлхийн дулаарлын 80% ийн шалтгаан нь дэлхий нийтэд үйл олноор үржүүлж буй ЭРЧИМЖСЭН МАЛ АЖ АХУЙГААс үүдэлтэй.
· Дэлхий нийтэд хүн амын тооноос илүү мал аж ахуйн амьтад буюу 10 тэрбум амьтад бидэнтэй зэрэгцэн амьдарч байна. Эдгээрийн ялгаруулж буй метаны хий, бохирдлын хэмжээ дэлхийн нийт бохирдлын дийлэнх хувийг эзлэж байна. Метаны хийг хүний хүчин зүйлийн нөлөөлллөөр үүсгэж байгаа гол салбар нь хөдөө аж ахуйн салбар дундаас мал аж ахуй юм.
· Сүүний болон гахайн фермын хаягдлаас үүссэн метаны хийн ялгарал нь сүүлийх хэдэн жилийн дотор 65%-иар өссөн байна.
НҮҮРСТӨРӨГЧИЙН ХИЙ :
· Нефтын гаралтай бүтээгдэхүүн, нүүрсний хэрэглээнээс үүссэн нүүрстөрөгчийн хийн ялгарч байгаа хэмжээ нь мал аж ахуйгаас үүссэн метаны хийн ялгаралаас бага хувиар цаг уурын дулааралд нөлөөлж байгаа ба мал аж ахуйгаас ялгардаг метаны хий нь нүүрсхүчлийн хийтэй харьцуулахад сүүлийн 20 жилд 100 дахин их хэмжээтэй нөлөөлж , агаар мандалд задарч шингэхгүй мянга мянган жилээр үлдэж байна.
· Озоны давхаргын хамгийн доод түвшин трофосперт үзүүлэх нөлөө: GROUND-LEVEL (TROPOSPHERIC) OZONE Метан болон нүүрсхүчлийн хийн дараа ордог 3 дагч хортой хүлэмжийн хий юм. Автомашины ялгаруулах хортой хийн хэмжээнээс давсан хийн хэмжээ нь озоны давхарт хүрч нөлөөлж байна.
ХАР НҮҮРСТӨРӨГЧ:
· Нүүрстөрөгчийн хийн хэмжээнээс 4470 дахин их сөрөг нөлөөтэй хий бол малын тэжээл тарих зориулалтаар тариалангийн талбай бэлдэх бий болгох зорилгоор дэлхийн гол уушиг болсон дулаан бүсийн ой модыг их хэмжээгээр шатаах үед үүсэж байгаа энэхүү хорт хий ба Арктикийн мөсөн давхарга их хэмжээгээр хайлж температур нэмэгдэж байгаагын 50% ийн шалтгаан болж байна. Гэвч энэ нь атмосферт хэдэн өдрөөс долоо хоног хүртэлх хугацаанд байж байгаад задран алга болдог тул энэ төрлийн хийг багаснаар дэлхийн дулааралд үзэгдэхүйц нөлөөлөл үзүүлнэ гэж үзэж байна.
· Дэлхийн агаар мандал дахь хорт хий бохирдлыг шүүдэг ой мод ногоон ургамлыг буюу ширэнгэн ойг тариалангийн газар гаргах зорилгоор их хэмжээгээр устгах болсноор дэлхийн агаар мандал дахь бохирдлыг улам нэмэгдүүлж, нүүрсхүчлийн хийг нэмэгдүүлж байна.
NITROUS OXIDE
· Нүүрстөрөгчийн хэмжээтэй харьцуулахад 300 дахин их сөрөг нөлөөтэй уг хүлэмжийн хий нь мал аж ахуйн үйлдвэрлэлээс гарч байна.
· Мал аж ахуйгаас үүдсэн метаны хийн ялгарал нийт хүлэмжийн хийн ялгаралын 51% ийг эзлэж байна.
· Сүүлийн 20 жилийн туршид агаар мандал дахь МЕТАНЫ ХИЙН ЯЛГАРАЛ СО2 ООС 72 ДАХИН ИХ ХЭМЖЭЭТЭЙ өссөн байна.
ЭКОЛОГИЙН ДОРОЙТОЛ
· Дэлхийн хэмжээнд махны зориулалтаар 1 тэрбум үхрийг тэжээж байгаа ба тэдний ялгаруулж байгаа метаны хийн хэмжээ нь ДЭЛХИЙД ЯЛГАРЧ БУЙ НИЙТ ХҮЛЭМЖИЙН 50% ИЙГ ҮҮСГЭЖ БАЙНА. МӨН ДЭЛХИЙН ХЭМЖЭЭНД ЯЛГАРЧ БУЙ 67% NITROUS OXIDE ИЙГ ялгаруулж байна.
· Дэлхийн дулаарлаас хамаарч сүүлийн 12 ЖИЛД ӨМНӨД АМЕРИКИЙН 140,000 ГА ГАЗАР БУЮУ 11 САЯ ХҮНИЙГ ТЭЖЭЭХҮЙЦ УРГАМАЛ ТАРИАЛДАГ ТАЛБАЙ ХУУРАЙШИЖ ашиглах боломжгүй болсон байна.
· Дэлхийн томоохон цаст уулууд иймэрхүү янзаар дулаарал явагдвал удахгүй бүгд хайлж дуусан, богино хугацаанд их хэмжээний үер болж, сая сая хүмүүс үерт автан, дараа нь ундны усны үүсвэргүй болж тухайн газар нутаг бүрэн цөлжилтөнд өртөхөд ойрхон байна. Эдгээр орнуудад Өмнөд Ази, тэр дундаа Энэтхэг, Түвд, Пакистан орнууд зэрэг орнууд, Өмнөд Америкийн олон орнууд орж байна.
· 2012 ОНЫ ЗУН ГЭХЭД, ХОЙД МӨСӨН ДАЛАЙН МӨС, ГЕМАЛАЙН НУРУУНЫ МӨСӨН УУЛС, АНДЫН НУРУУНЫ МӨСӨН УУЛСЫН 90% БУЮУ ТҮҮНЭЭС ИХ ХУВЬ НЬ ХАЙЛЖ ДУУСНА гэсэн аймшигт судалгааг экологич эрдэмтэд гаргаад байна. Андын нурууны мөс хайлбал 30 сая хүн, Гемалайн уулсын мөс хайлбал Энэтхэг, Төвдийн хэдэн зуун сая хүн ундны усны эх үүсвэргүй болж Ганга мөрөн ширгэснээр өлсгөлөн, усны хомсдолд нэрвэгдэх ба хойд туйлын мөс бүрэн хайлбал дэлхий нийтэд үүнээс улбаалсан төсөөлөшгүй их гамшиг тохиолдох болно.
· Зөвхөн өмнөд америкт л гэхэд сүүлийн 30 ЖИЛД 500,000 ХҮНИЙГ ХОХИРООСОН ҮЕРИЙН ТОО 60%-ИАР, ХӨРСНИЙ ГУЛСАЛТЫН ТОХИОЛДОЛ 400 ДАХИН НЭМЭГДСЭН БА 2020 ОН ГЭХЭД 77 САЯ ХҮН УСНЫ ХОМСДОЛ, ӨЛСГӨЛӨНД НЭРВЭГДЭНЭ гэж тооцоолжээ.
- Мал аж ахуйн бүтээгдэхүүн тэр дундаа махан бүтээгдэхүүн хэт үйлдвэрлэл нь дэлхий нийтийн ширэнгэн ой, байгалийн үзэсгэлэнт газруудыг устгасаар байна. Махнаас татгалзсанаар ЭКОЛОГИЙН ДОРОЙТЛЫГ 60% БУУРУУЛЖ ЧАДАХЫГ НОТОЛСОН СУДАЛГААГ НЕДАРЛАНДЫН ХҮРЭЭЛЭН БУЙ ОРЧНЫ СУДАЛГААНЫ АГЕНТЛАГ 2010 ОНД ХИЙСЭН БАЙНА.
- НҮБ ИЙН СУДАЛГААНЫ ТАЙЛАНД ДУРЬДСАНААР МОНГОЛ НУТГИЙН ГАЗАР НУТГИЙН 82% НЬ МАЛ АХУЙН БЭЛЧЭЭРИЙН ЗОРИУЛАЛТААР АШИГЛАГДАЖ БАЙГАА БА ЭНЭ НЬ ТӨВ АЗИЙН ХУВЬД ХАМГИЙН ТОМД ТОООЦОГДОХ ЭКОЛОГИЙН ДОРОЙТЛЫГ ҮҮСГЭЖ ИРЭХ ХЭДХЭН АРВАН ЖИЛД Л НИЙТ ГАЗАР НУТГИЙНХ НЬ 80% НЬ БҮРЭН ЦӨЛЖИЛТӨНД ӨРТӨЖ УСНЫ ХОМСДЛЫН ШАЛТГААН БОЛНО ГЭЖЭЭ.
- Мал аж ахуйгаас үүдсэн ХҮЛЭМЖИЙН ХИЙН ЯЛГАРАЛ ЖИЛД 7,000 ТЭРБУМ ТОнн болсон үүнийг агаар мандал маань шингээх задлах цэвэрлэхэд хүчин мөхөсдөж байна
ЦӨЛЖИЛТ
· НҮБ ийн 2006 оны тайланд цөлжилтийн №1 шалтгаан нь мал ахуйн хэт өсөлт юм гэжээ.
· 1990 оноос хойш дэлхийн уушиг гэж нэрлэгддэг арвин баялаг, экологийн төрөл зүйлээр олон Амазоны ойн 90% ийг мал аж ахуйд хэрэглэх тэжээл тарьж ургуулах зорилгоор устгажээ.
· Австрали улсын ойн нөөцийн 91% нь сүүлийн 20 жилийн дотор мал аж ахуйд хэрэглэх тэжээл тарьж ургуулах зорилгын золиос болсон байна.
· Монгол улсын нийт ойн сангийн 50% НЬ СҮҮЛИЙН 20 ЖИЛИЙН дотор хүний орлуулах боломжтой хэрэглээний золиос, уул уурхайн золиос болсон байна.
· Дэлхийн газар нутгийн хэмжээнд нүүрлээд байгаа ХӨРСНИЙ ЭЛЭГДЛИЙН 50% НЬ мал ахуйгаас үүдэлтэй.
· ЖИЛД 75 ТЭРБУМ ТОНН ХӨРС ХӨДӨӨ АЖ АХУЙН БУРУУ МЕНЕЖМЕНТ, ЦАГ УУРЫН ДУЛААРАЛ, МАЛ АХУЙН ХЭТ ӨСӨЛТӨӨС ШАЛТГААЛЖ ҮРЖИЛ ШИМГҮЙ БОЛЖ БАЙНА. ЗӨВХӨН АНУ ЫН ХУВЬД Л ГЭХЭД БЭЛЧЭЭРИЙН ЗОРИУЛАЛТААР АШИГЛАЖ БАЙГАА ГАЗРЫН ХӨРСНИЙ 54% ИЙНХ НЬ БУЮУ 1 ГА ТУТАМД 100 ТОНН ХӨРС ЭЛЭГДЭЖ, УСТАЖ БАЙНА.
· 2010 он гэхэд Ирак, Чад, Хятад, Австри, Монгол улсуудын хувьд экологийн нөхцөл байдлыг мал аж ахуйн өсөлт нь улам бүр хүндрүүлж байна.
ДАЛАЙ ТЭНГИСИЙН БҮСИЙН СҮЙРЭЛ буюу ҮХМЭЛ ТЭНГИС
· Далайн ямарч амьд организм амьдрах боломжгүй үхмэл бүсийг үүсгэж байгаа гол хүчин зүйл нь далайн усны хүчилтөрөгчийн хэмжээг бууруулж, хүчиллэг орчин бүрдүүлдэг toxic algal бөгөөд энэ нь мал аж ахуйн үйлдвэрлэлээс гардаг хог хаягдлаас үүсч байна.
· НҮБ ийн 2003 оны тайланд тусгагдсанаар хэт их загасчлалаас болж нийт том загасны 90% нь хэдийн алга болсoн гэж мэдэгдсэн ба энэ тоо жил ирэх бүр өсч байна. Удахгүй далай тэнгис маань загасгүй болж экологийн төрөл зүйлүүдийн сөнөл мөхөл улам бүр нэмэгдэж байна.
· Мөн 2009 оны тайланд тусгагдсанаар загасны фермерын үйл ажиллагаанд зориулан бэлтгэдэг хоолыг бэлдэхийн тулд байгаль дээр байгаа зэрлэг загасыг олноор олборлож энэ нь зэрлэг загасны төрөл зүйл устаж үгүй болоход нөлөөлж байна. ЖИШЭЭ ТАТАХАД 0.3 КГ ҮРЖҮҮЛГИЙН ЗАГАСАН БҮТЭЭГДЭХҮҮН БЭЛДЭХИЙН ТУЛД 1.5 КГ БАЙГАЛИЙН ЗАГАСЫГ АГНАЖ УСТГАЖ БАЙГАА НЬ ЭКОЛОГИЙН ТЭНЦВЭРТ МАШ ИХЭЭР НӨЛӨӨЛЖ БАЙНА.
· Дэлхийн хэмжээнд агнаж байгаа бүх загасны 1/3 ийг гахай болон тахиан фермд тэжээл бэлтгэж зорилгоор ашиглаж байна.
БОХИРДОЛ
· Дэлхий дээр олон үйлдвэрлэлийн салбар байдгын дотроос усыг хамгийн ихээр бохирдуулагч салбар нь мал ахуйн салбар байна. Амьдны бохирдол хаягдал, химийн бордоо, пестицид, инсектицид, антибиотек зэрэг олон төрлийн химийн хог хаягдал нь усыг ихээр бохирдуулж байна.
· МАЛ АЖ АХУЙГАА ЯЛГАРЧ БУЙ АММОНЫ ХҮЧИЛИЙН 64% НЬ ХҮЧИЛЛЭГ БОРОО ОРОХ ГОЛ ШАЛТГААН БОЛДОГ БАЙНА.
· АНУ ийн нийт хүн амын байгалийг бохирдуулж буй ахуйн бохирдлыг хэмжээнээс 130 дахин давсан хэмжээгээр үхэр, гахай, шувууны аж ахуй н бохирдол нь зөвхөн 1 жилд 1.4 тэрбум тонн болсон гэсэн статистик байна.
· АНУ ын эрэг дагуу далайн үхсэн бүсийг үүсгэж байгаа бохирдол нь газрын гүний ус төдийгүй агаарын хэмийг нэмэгдүүлэхэд давхар нөлөөлж байна.
НӨӨЦИЙН ХЭТЭРСЭН АШИГЛАЛТ
450 гр 28 гр
· Шатахуун. 168 гр үхрийн махыг бэлдэхийн тулд 3 төрлийн ургамал, будаа оролцсон 1 кг түүнээс дээш арвин хоолыг бэлдэх хэмжээтэй тэнцэх буюу бий болгох үйлдвэрлэлд нь зарцуулагдаж буй шатахууны зардал 16 дахин их байдаг байна. (НЬЮ ТАЙМС СЭТГҮҮЛ )
· 1 кг үхрийн мах бэлтгэхэд шаардагдах шатахуун эрчим хүчээр 250 км замыг саадгүй туулж, 100 ваттын гэрлийн чийдэнг 20 өдөр өдөр шөнөгүй асаах боломжтой байна.
· Байгаль орчинд үзүүлэх нөлөөлөл : Маханд суурьласан хэрэглээ нь ургамал дээр суурьласан хэрэглээтэй харьцуулахад 4,758 км замыг туулахтай тэнцэх хэмжээний бохирдол байгальд ялгаруулах буюу ургамал дээр суурьласан ногоон хүнснээс 17 дахин, жимсэн дээр суурьласан хэрэглээнээс 94 дахин их хэмжээтэй бохирдлыгялгаруулдаг. (Германы Экологи Эдийн Засгийн Их Сургуулийн судалгааны)
· Газрын ашиглалт : Нэг мах иддэг хүний хэрэгцээг хангахын тулд 2 га газар ашиглагддаг бол энэ хэмжээний газрын шимээр 80 ургамлан хүнстэнгийн хэрэгцээг хангаж чаддаг байна.
· Хоол хүнс : МАЛ АЖ АХУЙН ТЭЖЭЭЛД АШИГЛАГДАЖ БАЙГАА ҮР ТАРИАГААР ДЭЛХИЙН ХЭМЖЭЭНД ӨЛСГӨЛӨНД АВТСАН ХҮҮХДҮҮДИЙН 80% ИЙГ ХАНГАЖ ЧАДНА. ХҮН АМЫН ХЭРЭГЦЭЭГ ХАНГАХУЙЦ ҮР ТАРИАНЫ 2/3 ООР МАЛЫН ТЭЖЭЭЛД ХЭРЭГЛЭЖ БАЙНА.
· 1 КГ МАХ БЭЛТГЭХИЙН ТУЛД 7 КГ ҮР ТАРИА ХЭРЭГЛЭЖ БАЙНА.
· Дэлхий дээрх нийт үр тарианы 40% нь мал аж ахуйд тэжээл болгон ашиглагдаж , ургамлын уургийн 85% амьтныг тэжээхэд ашиглаж байна.
УСНЫ ХОМСДОЛ
Ø Маханд суурилсан хэрэглээтэй хүний өдрийн туршид 15,000л усыг хэрэглэсэнтэй тэнцүү хэмжээний усыг зарцуулдаг бол ургамал дээр суурилсан хүнстэн 15 дахин бага хэрэглэж байна.
Ø 4 ш гамбург бэлдэхэд шаардагддаг усаар 1 хүн 6 сарын турш тасралтгүй өдөр бүр усанд чөлөөтэй орох боломжтой байдаг байна. Иймд эрчимжсэн мал аж ахуйн үйлдвэрлэл нь усыг асар ихээр зүй зохисгүй ашиглаж усны нөөцийн хомсдлыг бий болгох, гадаргын болон гүний усыг бохирдуулах гол хүчин зүйл болж байна.
Ø ДЭЛХИЙ НИЙТЭД ХҮНИЙ ХЭРЭГЦЭЭНД АШИГЛАГДАЖ БУЙ УСНЫ 70% НЬ ХӨДӨӨ АЖ АХУЙД АШИГЛАГДАЖ БАЙГАА БА 1 КГ МАХ ҮЙЛДВЭРЛЭХИЙН ТУЛД 200,000 УС ЗАРЦУУЛЖ БАЙХАД 1 КГ ШАР БУУРЦАГ ҮР ТАРИАНЫ ҮЙЛДВЭРЛЭЛД 900 Л УС, ЭРДЭНЭШИШИЙН ҮЙЛДВЭРЛЭЛД 650 Л УС ЗАРЦУУЛДАГ БАЙНА.
· 1.5$ оор зарагддаг нэг нэг гамбургер бэлдэх зардлыг бодитоор тооцох юм бол $12оос илүү өртөгтэй гарна гэж судлаачид тооцосон байна. Учир нь дэлхий нийтийн ард түмний голлогч хэрэглээ түргэн хоолны зах зээлийн голлогч энэхүү бүтээгдэхүүний түүхий эд болох махны үйлдвэрлэхэд зарцуулдаг зардлыг зөвхөн өөрийн өртгийн илэрхийллээр тооцохоос дэлхий нийтийн байгаль орчинд үзүүлэх нөлөөллийг тооцохгүй байгаа нь буруу юм. Гамбургерын махыг үйлдвэрлэхийн тулд хэчнээн га талбай дулаан орны ой саваннаг тэжээл тарих зориулалтаар шатааж байгаа, өсгөвөрлөгч бордоо болон антибиотек гормон зэрэг үхэрт зориулан өгдөг химийн элементүүдийн зардал үүний эрүүл мэндэд үзүүлэх сөрөг нөлөөллийн зардлыг тооцохгүй байгаа юм. 1 ГАМБУРГЕР ҮЙЛДВЭРЛЭХЭД ШААРДАГДАХ ТЭЖЭЭЛ ТАРИХЫН ТУЛД 55 М.КВ ОЙГ УСТГАЖ, 30 ТӨРӨЛ ЗҮЙЛИЙН УРГАМАЛ, 100 ТӨРЛИЙН ШАВЬЖИЙН ТӨРӨЛ ЗҮЙЛИЙГ УСТГАЖ, 75 КГ НҮҮРСХҮЧЛТИЙН ХИЙГ ЯЛГАРУУЛАХ БУЮУ 5 ӨДӨР ТАСРАЛТГҮЙ МАШИНААР ДАВХИХТАЙ ТЭНЦЭХ ХЭМЖЭЭНИЙ БОХИРДЛЫГ АГААРТ ЯЛГАРУУЛЖ БАЙНА.
· Үхрийн маханд агуулагддаг үхлийн өвчин үүсгэгч коли бактер нь АНУ-ын хэмжээнд үйлдвэрлэгдэж байгаа нийт гамбургерын 89% д агуулагдаж байна.
· Өлсгөлөнг бий болгох үр нөлөөг илэрхийлбэл : 1 ГАМБУРГЕРИЙГ БЭЛДЭХ МАХЫГ ҮЙЛДВЭРЛЭХИЙН ТУЛД 4 ПАУНД ТЭЖЭЭЛ ШААРДАГДДАГ БА ЭНЭ ӨӨЦӨӨР 3 Ш ТАЛХ, 8 ТАВАГ УРГАМЛАН ХООЛООР НЭЛЭЭД ОЛОН ХҮНИЙГ ТЭЖЭЭХ БОЛОМЖТОЙ ЮМ.
· Мөн малын ферм, бэлчээр байрлах байгаа газрын 4.5 кг өнгөн хөрс жил бүр бүрмөсөн элэгдэж алга болж байна. Мал аж ахуйгаас ялгардаг метаны хийн хэмжээ нэгж мал тутамд хамгийн багадаа 126 гр , ихдээ 191 гр байгаа ба энэ нь агаарын хэмийг дулааруулахад маш ихээр нөлөөлж байна.
· Маханд агуулагдах ханасан өөх нь зүрхний өвчин, хорт хавдар, ясны сийрэгжилт, үхрийн галзуу өвчин, шувууны ханиад, гахайн өвчин, зэрэг олон өвчний шалтгаан болж байна.
МАЛ АХУЙГААС ҮҮДСЭН СӨРӨГ НӨЛӨӨЛӨЛ ДЭЛХИЙ ДАХИНД:
ОРГАНИК ТАРИАЛАНГИЙН ДЭЛХИЙН ДУЛААРАЛ БУСАД АСУУДЛУУДАД ҮЗҮҮЛЭХ ЭЕРЭГ НӨЛӨӨ
a. ДЭЛХИЙН ДУЛААРАЛ , ХҮЛЭМЖИЙН ХИЙН ХЭТ ЯЛГАРАЛ
b. ЭКОЛОГИЙН ТЭНЦВЭРТ БАЙДЛЫН АЛДАГДАЛ
c. УС, ХҮНС, ТЭЖЭЭЛ, АНТИБИОТЕК, ШАТАХУУН ТОСОЛГООНЫ МАТЕРИАЛЫН ХЭТЭРСЭН ХЭРЭГЛЭЭ
d. АГААР, УС, ХӨРСНИЙ БОХИРДОЛ
e. ТӨРӨЛ БҮРИЙН НӨХЦӨЛД ТЭСВЭРТЭЙ БИЧИЛ ХОРТ МИКРО ОРГАНИЗМЫН ХЭТ ҮРЖИЛ
f. ХҮНИЙ ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН АСУУДАЛ: Харвардын их сургуулийн явуулсан олон удаагийн судалгааны үр дүнгээс харахад мянга мянга насанд хүрсэн иргэдэд тохиолддог хорт хавдрын эрсдлийг 300% нэмэгдүүлж, зүрс судас, чихрийн шижин, бусад олон төрлийн хорт хавдарын эх үүсвэр эрүүл бус хооллолт буюу махны хэт хэрэглээнээс үүдсэн байдгыг нотолсон байна. Иймд мал аж ахуй нь өөрөө эрүүл мэндийн олон асуудлыг үүсгэдэг байна.
· ДЭЛХИЙ НИЙТЭД ТУЛГАРААД БАЙГАА ӨЛСГӨЛӨН : Хүнсний бүтээгдэхүүний тэнцвэргүй хувиарлалт, мал ахуйн бүтээгдэхүүний хэт хэрэглээнээс үүдсэн нөхцөл байдал нь нэг талаас дэлхийн нэг хэсэг хүн амыг хэт таргалалтанд өртүүлж эрүүл мэндийг доройтуулж амь насыг цаг бусаар аван одож байхад, нөгөөг талд энэхүү хэт хэрэглээг хангахын тулд хийгдэж буй үйлдвэрлэлийн нөлөөгөөр дэлхийн дулаарлаас үүдсэн экологийн доройтлоос болж дэлхийн хүн амын тэн хагас нь өлсгөлөнгийн байдалд амьдарч ӨДӨР БҮР 1 МИНУТ ТУТАМД 1 ХҮҮХЭД ӨЛСГӨЛӨНГӨӨС БОЛЖ ҮХЭЖ БАЙНА. Энэхүү хэт хэрэглээг зөв зохицуулж махны хэрэглээг багасган ногоон хүнсийг үйлдвэрлэж хэрэглэснээр дэлхий нийт зөвхөн байгаль экологийн асуудлыг шийдвэрлээд зогсохгүй 10 ТЭРБУМ ХҮНИЙГ ХАНГАЛТТАЙ ХАНГАХУЙЦ хэмжээний ногоон хүнсийг бий болгож чадах юм.
· Дэлхий нийтэд хүнсний буруу хэрэглээнээс үүдсэн хэт тариалалтаас болж зовж буй олон хүн энэ асуудлыг шийдэхийн тулд хүнсний хэрэглээ, амьдрах зуршлаа өөрчлөхөөсөө өмнө буруу алхамыг хийж амь нас эрүүл мэндээ золиослон мэс заслын ширээн дээр арьс махаа зүсүүлэн, өөхөө соруулж амьдрал цаашлаад ирээдүйн эрүүл мэндээ золиосолж байна.
· ЭДИЙН ЗАСГИЙН АСУУДАЛ : Ургамлан органик хүнсний хэрэглээ, органик тариаланг дэмжсэнээр 2050 ОН ГЭХЭД ДЭЛХИЙ НИЙТ 32 ТЭРБУМ АМ.ДОЛЛАРЫГ ХЭМНЭЖ, ЦАГ УУРЫН ӨӨРЧЛӨЛТӨӨС ҮҮДЭЛТЭЙ ЗАРЦУУЛЖ БУЙ НИЙТ ЗАРДЛЫН 80%ИЙГ БУУРУУЛАХ боломжтой гэсэн тооцоог гаргасан байна.
· АНУ ын хувьд л гэхэд мал ахуйн үйлдвэрлэлээ өөрчилж ургамлан хүнс, жимс жимсгэнэ, хүнсний ногоо тариалах юм бол зөвхөн бүс нутгийн хэрэглээний хувьд US$882 сая долларын нэмэлт орлого олж , 9300 ажлын байр шинээр бий болон, хөдөлмөр хөлсний орлого US$395 сая доллараар нэмэгдэнэ гэсэн байна.
· Махан бүтээгдэхүүний хэрэглээний оронд ургамлан хүнсийг сонгох нь хүнсний зах зээлийн том боломжыг бий болгоно.
· Монгол хүн өдөрт ....кг ногоо болон бусад хүнсийг хэрэглэн ... ккалори илчлэг авч эрүүл саруул амьдрах боломжтой бол одоогоор цөөн нэр төрлийн гурил болон махан бүтээгдэхүүн хэрэглэж ... ккалори илчлэг аван илүүдэл, болон дутуу илчлэгээс үүдсэн өвчлөлд өртөж байна.
· Үүнийг эдийн засаг талаас нь тооцоо хийж харьцуулбал .. төгрөгийн өртөгтэй ногоон бүтээгдэхүүн, .... өртөгтэй махан бүтээгдэхүүн хэрэглэснээр нэг талаас өртөг зардлын хувьд ашиггүй нөгөө талаас эрүүл мэндээ доройтуулах нөлөөг өөртөө бий болгож болох байна.
ӨВЧЛӨЛ
· Хүний биеийн эрүүл мэндийг доройтуулж буй өвчны 65% нь малаар дамжин хүнд халдварлаж байна.
· Бүх нийтийг хамарсан халдварт өвчний шалтгаан нь малаас хүнд дамжсан бичил биетнээр үүсгэгдэж махаар дамжин тараагдаж байна.
· Малд тарьсан антибиотек болон химийн эм эмчилгээ нь эргээд хүний биеийн өвчин эсэргүүцэх чадварыг бууруулж, эмд дасал болгон, аливаа өвчний вирус бактерыг эм тарианд дасамхай болгож байна.
ГАЗРЫН АШИГЛАЛТ
· 2006 онд НҮБ ийн хийсэн судалгааны тайланд дурьдсанаар дэлхийн хэмжээнд мөсөн хучлагагүй нийт газар нутгийн 30%, хөдөө аж ахуйн зориулалтаар ашиглагдаж байгаа газар нутгийн 70% ийг мал аж ахуйн зориулалтаар ашиглаж байна. Энэ нь ургамлан хүнс тариалах газрын боломжийг хязгаарлаж байгааг бэлхнээ илтгэж байна.
БҮХ ГАЗАР ТАРИАЛАНГ ОРГАНИК БОЛГОН МАЛ АЖ АХУЙГААС ТАТГАЛЗСАНААР ДЭЛХИЙН ДУЛААРЛЫН ШАЛТГААНЫГ 40% БУУРУУЛНА.
· ХЭРЭВ ДЭЛХИЙН ХЭМЖЭЭНД ТАРИАЛАН ЭРХЭЛЖ БУЙ ГАЗАР НУТГИЙГ БҮХЭЛД НЬ ОРГАНИК БОЛГОЖ ЧАДВАЛ ХҮЛЭМЖИЙН ХИЙН ЯЛГАРАЛТЫГ 40% ИАР БУУРУУЛЖ ЧАДАХААС ГАДНА МАЛ АХУЙГААС ҮҮДСЭН МЕТАНЫ ХИЙН ЯЛГАРАЛТЫГ 50% ИАР БУУРУУЛСАНТАЙ ТЭНЦЭХҮЙЦ ҮР ДҮНГ АВЧИРНА ГЭСЭН СУДАЛГААНЫ ДҮГНЭЛТИЙГ ЭРДЭМТЭД ГАРГАСАН БАЙНА.
· Одоо мал ахуйд ашиглаж байгаа газар нутгийг органик газар тариаланд ашигласанаар агаарт байгаа нүүрстөрөгчийг их хэмжээгээр хөрсөнд шингээж агаарын бохирдлыг бууруулах, хөрсний органик бодисын агуулгыг сайжруулахад нөлөө үзүүлнэ гэж үзэж байна.
· Махны хэрэглээг бууруулж мал ахуйн үйлдвэрлэл, махан болон сүүн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн хэмжээг хязгаарласнаар хүлэмжийн хийн ялгаралтыг бууруулахад үр дүнтэй нөлөөг үзүүлээд зогсохгүй бүх нийтийн эрүүл мэндийг сайжруулах сахин хамгаалах, өвчнөөс урьдчилан сэргийлэхэд чухал нөлөөтэй гэдгийг дэлхийн тэргүүлэгч гүрний байгаль орчин, эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан албан тушаалтнууд эрдэмтэд нэгэн дуугаар хүлээн зөвшөөрч эхэллээ.
· Мал ахуйгаас гаралтай хорт хий бодисын ялгаралтыг бууруулахад чиглэсэн олон талт арга хэмжээ, малын тэжээлийн орц найрлагыг өөрчилж сайжруулснаар эрүүл мэндийг хамгаална эерэг үр дүнд хүрнэ гэсэн таамгуудын аль ч мал ахуйн гаралтай бүтээгдэхүүнээс татгалзах бууруулахаас илүүтэйгээр дэлхийн дулааралд эерэг нөлөө үзүлж чадахгүй байгааг олон жилийн судалгаагаар батлаад байна
Метаны хийн ялгаралтыг бууруулахад чиглэсэн ажлуудын үр дүн хангалтгүй байгааг нотлох нь:
- Most of the methane is from enteric fermentation - over three times the amount from manure
- The system is not often technically or cost feasible
- Digester systems are implemented usually on farms that collect large amounts of liquid manure daily.
- The many serious environmental problems caused by factory farms are still unaddressed, and more than negate any benefit from methane capture
No comments:
Post a Comment